Το ανά χείρας βιβλίο για το Πραστειό είναι προϊόν ποιοτικής έρευνας.
Σκοπός της Έρευνας
Σκοπός της έρευνας ήταν η καταγραφή των ιστορικών και πολιτιστικών στοιχείων καθώς και των ποικίλων παραδοσιακών χαρακτηριστικών της κοινότητας του Πραστειού Μεσαορίας. Τέτοια χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, τον τρόπο ζωής των κατοίκων, εργαλεία, και τις χρήσεις τους, επαγγέλματα και ποικίλες διεργασίες κατά την εκτέλεση των διαφόρων επαγγελμάτων, διατροφικές συνήθειες, ήθη και έθιμα, θρησκευτικές και ποικίλες άλλες πρακτικές.
Προσεγγίσεις και Ερευνητικές Μέθοδοι
Χρησιμοποιήθηκε ένα συγκέρασμα από τρεις προσεγγίσεις στην έρευνα, την ιστορική, την εθνογραφική και τις περιπτωσιακές μελέτες (Leininger, 1985 ; Woods & Catanzaro, 1988). Με αναφορά στην Leininger, (1985, σελ. 38), πρωτοπόρο στην εθνογραφική έρευνα, οι Polit και Ηangler, (1987, σελ. 172-173) σημειώνουν ότι ο κλάδος αυτός της ποιοτικής έρευνας εμπεριέχει την μελέτη και ανάλυση τοπικών και παραδοσιακών κοινωνιών με επίκεντρο τις απόψεις, πεποιθήσεις και πρακτικές τους καθώς και τις διεργασίες συγκεκριμένων πολιτισμικών ομάδων.
Η ιστορική έρευνα ενέχει την συστηματική συλλογή και κριτική αξιολόγηση στοιχείων που σχετίζονται με συμβάντα του παρελθόντος. Η ιστορική έρευνα γίνεται με σκοπό να απαντηθούν ερωτήσεις που σχετίζονται με αιτίες, αποτελέσματα ή και τάσεις που αναφέρονται σε καταστάσεις του παρελθόντος που μπορούν να ρίξουν φως και να συμβάλουν στην κατανόηση πρακτικών και συμπεριφορών του παρόντος. Επιβάλλεται η κριτική αξιολόγηση των στοιχείων του παρελθόντος, δεδομένου ότι ο ερευνητής δεν διαθέτει έλεγχο στην ποιότητα των στοιχείων που συλλέγει (Polit & Ηangler, 1987, σελ. 164-165)
Η περιπτωσιακή μελέτη συνεπάγεται μια εκτενή, σε βάθος ανάλυση χαρακτηριστικών ενός ατόμου ή μιας ομάδας. Επίκεντρο της περιπτωσιακής μελέτης είναι η διαπίστωση των λόγων ή παραγόντων που ωθούν ένα άτομο ή μια ομάδα να συμπεριφέρεται με ένα συγκεκριμένο τρόπο (Polit & Ηangler, 1987, σελ. 168-171).
Εμπεριέχει επίσης τις προσωπικές παρατηρήσεις της ίδιας της ερευνήτριας η οποία, ως μέλος της κοινότητας του Πραστειού, είχε την ευκαιρία να παρατηρήσει ή και να συμμετάσχει σε πλήθος από τις διεργασίες που περιγράφονται, την πλειοψηφία των οποίων την σάρωσε η έλευση της τεχνολογίας. Βασικός σκοπός της συγγραφέως είναι όπως, μέσα από τις περιγραφές που δίνει στο βιβλίο της να συμβάλει στην διάσωση της μνήμης των διεργασιών αυτών, ως παραμέτρων ενός πλούσιου λαϊκού πολιτισμού.
Η χρήση πολλαπλών μεθόδων στην ίδια ερευνητική εργασία για συλλογή και ερμηνεία στοιχείων τα οποία σχετίζονται με κάποιο φαινόμενο, στόχευε και σε μια όσο γίνεται πλουσιότερη συγκομιδή στοιχείων (Gengenfurtner A, 2019, Polit & Ηangler, 1987, σελ. 537).
Μέθοδοι Συλλογής Στοιχείων και Υλικά
Μεγάλο μέρος της έρευνας έγινε μέσω συνεντεύξεων συγχωριανών. Οι πλήστες συνεντεύξεις έγιναν στο σπίτι των συμμετεχόντων το οποίο επισκεπτόταν η ερευνήτρια μετά από προηγούμενη επικοινωνία μαζί τους για καθορισμό του χρόνου που τους βόλευε καλύτερα. Επαναλήφθηκαν κάποιες επισκέψεις, μετά την ανάλυση των στοιχείων από την πρώτη συνέντευξη, όπου έκρινε η ερευνήτρια ότι απαιτούνταν διευκρινίσεις ή περαιτέρω στοιχεία.
Βασικό κριτήριο για την συμμετοχή τους στην έρευνα ήταν να είχαν ζήσει κάποια χρόνια στο Πραστειό ώστε να γνωρίζουν από πρώτο χέρι τον τρόπο ζωής, τα ήθη και έθιμα και γενικά τις πρακτικές που ακολουθούνταν. Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο Πραστειό.
Συνέντευξη και ερωτηματολόγιο
Έγινε συνέντευξη με όλους τους συμμετέχοντες, από την ίδια την ερευνήτρια. Με την βοήθεια ανοικτού τύπου ερωτηματολογίου, υποβάλλονταν ερωτήσεις στους συμμετέχοντες και όλες οι απαντήσεις μαγνητοφωνούνταν για την διασφάλιση της καλύτερης δυνατής ποιότητας των στοιχείων. Έχοντας πλήρη επίγνωση της ανεκτίμητης αξίας που έδιναν οι ερωτώμενοι, η ερευνήτρια ήταν ιδιαίτερα προσεκτική να αφήνει τους συμμετέχοντες να ολοκληρώνουν πλήρως αυτό που ήθελαν να πουν πριν υποβάλει άλλη ερώτηση, έστω και αν καθυστερούσαν για να σκεφτούν. Εκεί που έκρινε σκόπιμο παράφραζε την ερώτηση και την διατύπωνε ξανά ώστε να δώσει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να θυμηθούν και να πουν όλα όσα είχαν να πουν για ένα συγκεκριμένο θέμα π.χ. το όργωμα με τα βόδια ή την φροντίδα των βοδιών.
Ανάλυση Στοιχείων
Γινόταν πρώτα η απομαγνητοφώνηση των μαγνητοταινιών με τις συνεντεύξεις. Το κείμενο που προέκυπτε υποβαλλόταν στην συνέχεια σε ποιοτική ανάλυση μέσα από την οποία αναπτύσσονταν κατηγορίες και οι επί μέρους ενότητες του έργου.
Ηθικά Θέματα της Έρευνας
Θεμελιώδης αρχή της ηθικής πτυχής στην έρευνα είναι η απόλυτα ελεύθερη συμμετοχή των ατόμων (Polit & Hungler, 1987). Η ερευνήτρια εξηγούσε στους συμμετέχοντες τον σκοπό της έρευνας, επεσήμαινε την χρήση μαγνητοφώνου και ότι τα στοιχεία που θα ανέφεραν θα δημοσιεύονταν και ζητούσε την συγκατάθεση τους. Διευκρίνιζε στους συμμετέχοντες ότι ήταν ελεύθεροι να μην απαντήσουν κάποια ερώτηση ή και να διακόψουν την εμπλοκή τους στην έρευνα, οποιανδήποτε στιγμή, αν οι ίδιοι το επιθυμούσαν .